واکسیناسیون مرغ گوشتی

اصول واکسیناسیون در مرغداری :

- در همه عملیات واکسیناسیون، افزایش3-2درجه سانتیگراد برحرارت سالن و استفاده از محلول -های ویتامین و بعضاً آنتی بیوتیک ها جهت مقابله با استرس های حاصله لازم است .

- ثبت تاریخ و مشخصات و بچ واکسن برای پی‌گیری نتایج حاصله از آن ضروری است .

- وسایل پس از مصرف باید سوزانده شود تا ویروس زنده در منطقه باقی نماند .

- مصرف واکسن در مناطق غیر آلوده، باعث ورود ویروس و عامل عفونی به آن منطقه می‌شود و بنابراین هیچگونه توجیهی ندارد .

- جوجه های وازده وبیمار، به هیچ وجه نباید واکسینه شوند چون خطرحساسیت افزاینده، حدت یافتن ویروس در اثر پاساژهای مکرر و ایجاد بیماری وجود دارد .

- واکسن های مصرفی نباید در معرض تابش نور قرار گیرند و بطور معمول باید در حرارت 8-2 درجه سانتیگراد نگهداری شوند.

روش های مصرف واکسن :

روش اسپری :

- در این روش هر 1000 دز واکسن را در ^cc300-250 آب مقطر (یا آب جوش سرد شده) حل و با مه‌پاش در حالی که جوجه ها از کارتن حمل خارج نشده‌اند، از فاصله 100-80 سانتی متری روی سر جوجه‌ها اسپری می‌کنند به طوری که جوجه‌ها کمی مرطوب شوند ولی خیس نگردند. ولی اگر جوجه درسالن باشد هر 1000دز واکسن ^cc 500 حل شود. در مورد اولین واکسنِ برنشیت، مرجح است که واکسن در همان روز اول و قبل از خارج کردن جوجه ها از کارتن های حمل جوجه، اسپری شود .

- میزان شدت نور باید کاسته شودتا عملیات با استرس همراه نباشد .

- باید مراقب بود واکسن روی بستر ریخته نشود چون امکان بقاء و حدت یافتن ویروس زنده ای که روی بستر ریخته می شود ، وجود خواهد داشت.

- از ضد عفونی دستگاه مه‌پاش باید اجتناب شود چرا که مواد ضدعفونی کننده، ویروس واکسن را می‌کشند. حرارت مناسب برای آب 18-15 درجه سانتی گراد می‌باشد .

- هنگام اسپری، باید هواکش‌ها را خاموش کرد و پنجره‌ها را بست تا موجب اتلاف مقادیری از واکسن و کاهش دز مؤثر واکسن نشوند.20 دقیقه بعد از اتمام عملیات می توان هواکش ‌ها را مجددا روشن کرد .

- باید از مه‌پاش قطره درشت استفاده نمود، چون قطرات بسیار ریز واکسن با عبور از مجاری باریک هوایی و نفوذ در عمق ریه، می‌توانند موجب حساسیت و واکنش های حاد و ناخواسته شوند. لذا نباید از "اتومیست" هایی که قطرِ قطرات آن ها بسیار کم است استفاده شود. حجم مناسب قطره(VD ) 5 / . است. (5 / . VD)

روش چشمی:

-در این روش هر 1000 دز واکسن در 30-25 آب مقطر(یا آب جوش سرد شده)حل و در چشم یا بینی هر جوجه یک قطره چکانده می شود. آلودگی آب یا وسایل مصرفی باعث کونژکتیویت و عفونت یک طرفی چشم می‌شود .

- پس از چکاندن، 2ثانیه تأخیر برای پخش و جذب واکسن در مخاط چشم لازم است .

اگر جوجه چشمش را باز نکرد ، می توان قطره را در بینی جوجه چکاند .

- چون حجم قطره چکان ها با هم فرق دارد بهتر است اول قطره چکان را امتحان کرد و حساب کرد که یک ^cc 1 آب به چند قطره تبدیل می‌کند .

روش آشامیدنی :

در این روش هر 1000 دز واکسن، در میزانی از آب (به لیتر ) که مساوی سن جوجه (به روز ) است، حل و در آب خوریها ریخته می‌شود. مثلا اگر سن جوجه 15 روز باشد ، هر1000 دز واکسن را در 15 لیتر آب می ریزیم. در حرارت های بالای 30 درجه که مصرف آب بیشتر است، میزان آب مصرفی باید 5 / 1 تا 2 برابر شود. روش مناسب دیگری برای برآورد میزان مورد نیاز آب، یک پنجم آب مصرفی در 24 ساعت گذشته است. مثلاً اگر گله در 24 ساعت گذشته 100 لیتر آب مصرف کرده، میزان آب لازم برای تهیه واکسن 20 لیتر خواهد بود .

- آب خوریها باید فقط با آب جوش شسته شوند چرا که مصرف هرنوع ضدعفونی به کشتن اجرام ضعیف شده واکسن می‌انجامد. در واکسن‌های مربوط به بیماری میکربی، به علاوه از مصرف آنتی- بیوتیک هم حین مصرف واکسن و هم بعد از آن، باید اجتناب شود تا واکسن از بین نرود .

- آب مصرفی معمولی حدود ^ppm1-5 / . کلر دارد ولی برای واکسیناسیون باید از آب فاقد کلر و فلوئور و سایرعوامل ضد عفونی کننده استفاده کرد. ترجیحاً باید از آب چاه و آب بدون کلر استفاده شود. چنان چه چاره‌ای ازمصرف آب کلردار نیست، باید این آب به مدت 24 ساعت در جایی ساکن بماند تا کلرزدایی شود. آب چاه نیز حاوی املاح مس و آهن است که برای تاثیر بیشتر واکسن ها، نوترالیزه کردن (خنثی کردن) آن ها هم مهم است .

- برای کلرزدایی، از شیربدون چربی به میزان 33 گرم در لیتر یا شیر خشک کم چربی بمیزان 5 / 2 گرم در لیتر استفاده می‌شود. شیر، علاوه بر کلرزدایی، باعث محافظت اجرام زنده واکسن هم می شود.کازئین و سایر پروتئین‌های شیر، املاح موجود در آب را خنثی می‌کنند .

- چربی شیر باعث نامحلول شدن واکسن و احتباس آن در ذرات چربی و در نتیجه اتلاف آن می‌شود لذا استفاده از مواد شیمیائی مصنوعی و سنتتیک مثل cevamune، بر مصرف شیر ترجیح دارد. خاصیت اضافی این مواد سنتتیک نسبت به شیرآن است که با رنگی نمودن نوک و چینه دان، امکان ارزیابیِ میزان پوششِ عملیات واکسیناسیون را فراهم می‌سازد. در صورتی 90-80% جوجه ها رنگی شده باشند واکسن خوب توزیع شده است. رنگ ایجاد شده 2-1 ساعت بعد از بین می‌رود و ارزیابی باید قبل از آن صورت گیرد.

- آب مصرفی باید غیر از آب موجود در سیستم آب رسانی مرغداری باشد. چرا که این سیستم به واسطه عبور از تانکرها و لوله‌های فلزی حاوی رسوبات شیمیایی و دارویی و املاح فلزی است. لذا بهتراست آب مورد نظر برای واکسن، در بشکه های پلاستیکی جداگانه ریخته شده و واکسن در آن ها تهیه شود .

- میزان آب مصرفی برای واکسن باید به میزانی باشد که ظرف 2 ساعت پس از ریخته شدن در آبخوری ها به طور کل مصرف شود وگرنه واکسن به مرور زمان، دچار کاهش تیتر می‌شود . لذا در زمستان -ها 4-3 ساعت و در تابستان ها و فصول گرم، 2-1 ساعت قبل از مصرف واکسن به گله تشنگی داده می‌شود تا آب حاوی واکسن به سرعت مصرف شود. به طور کلی میزان تشنگی و میزان آب مصرفی در نهایت امر می بایست به نحوی تنظیم و محاسبه شودکه محلول واکسن طی2ساعت مصرف گردد .

- ازپرکردن آبخوری ها باید اجتناب کرد چرا که هجوم جوجه های تشنه به آن ها باعث سر ریز شدن آب به بستر و پرت و اتلاف واکسن ازطرفی و آلوده کردن بستر با ویروس زنده از طرف دیگر می‌شود .

- میزان آبخوری ها قبل از واکسیناسیون باید به 2 برابر حالت معمولی افزایش داده شود تا واکسن در اسرع وقت مصرف گردد. کل مدت توزیع واکسن در آبخوری های هر سالن، نباید از 5 / . ساعت بیشتر شود.

- پس ازعملیات واکسیناسیون،باید باراه رفتن داخل سالن ها،جوجه هاراتحریک به آشامیدن آب کرد.

- قرار گرفتن مستقیم واکسن در معرض هوا، باعث تخریب آن می‌شود. لذا بهتر است نیم ساعت قبل از تهیه واکسن، محلول شیر و آب و یا محلول سوامیون و آب را تهیه کرد و بعد از نوترالیزه شدن املاح آب،2سی سی از محلول بدست آمده، با سرنگ، در ویال حاوی واکسن تزریق و حل شود و بعد از ایجاد محلول جدید ،آن را به بقیه محلول اضافه نمائیم .

- بهترین زمان واکسیناسیون صبح زود است .

روش تزریق :

- این روش برای واکسن های غیر فعال و کشته استفاده می شود .

- برای جریان یافتن بهتر واکسن در سرنگ، بهتر است حرارت شیشه حاوی واکسن به حدود 21درجه سانتیگراد رسانده شود. برای این کار می‌توان واکسن را به مدت 12ساعت در هوای محیط نگهداری کرد.

- در جریان عملیات واکسیناسیون، مرتباً شیشه حاوی واکسن بهم زده شودتا از رسوب امولوسیون واکسن، جلوگیری گردد.

- پس از هر 500 تزریق، سر سوزن سرنگها که کند شده است، باید تعویض گردد.

- از سر سوزن 18و19 و با طول 25 / 1 سانتی متر برای تزریق استفاده شود .

- باقیمانده مصرف نشده ی واکسن، نباید جهت استفاده های بعدی نگهداری شود .

- برای استفاده از واکسن های زنده به روش تزریقی، می باید هر 1000دز از واکسن ، دریک لیتر آب مقطر حل گردد و یک سی سی در سینه هر جوجه تزریق شود .

- ضدعفونی وسایل واکسیناسیون و سرنگ ها درواکسنهای غیر فعال، به دلیل فقدان اجرام زنده، نه تنها بلااشکال، بلکه ضروری است.

- جهت کنترل دز تزریقی ومیزان پرت واکسن، پس ازهر 1000تزریق، میزان واکسن مصرفی با تعداد جوجه‌های واکسینه شده مطابقت داده شود. همین طور باید سرنگ را با حجم معینی از آب امتحان کرد و دید آیا میزان تزریق همان قدری است که سرنگ را برای آن تنظیم کرده ایم.

یک برنامه واکسیناسیون :

برنامه واکسیناسیون هر منطقه تفاوت دارد و باید حتما طبق برنامه واکسیناسیون دامپزشکی آن منطقه باشد .

یک مثال : 

یک برنامه واکسیناسیون به طور مثال : ( مثال )

برنامه پیشنهادی گروه طیور سازمان دامپزشکی کشور در زمینه واکسیناسیون طیور گوشتی

نام بیماری : برونشیت عفونی
نوبت: اول – نوع واکسن : H120 – سن واکسیناسیون: یک روزگی – روش واکسیناسیون : ترجیحا اسپری و یا قطره چشمی
توضیحات: انجام واکسیناسیون به طریقه اسپری منوط به به عدم آلودگی گله به مایکوپلاسما گالی سپتیکوم میباشد

نام بیماری : برونشیت عفونی
نوبت: دوم – نوع واکسن: H120 – سن واکسیناسیون: در ۱۴روزگی – روش واکسیناسیون : ترجیحا آشامیدنی
توضیحات : بستگی به شرایط منظقه خواهد داشت

نام بیماری : نیوکاسل
نوبت: اول – نوع واکسن : b1و روغنی – سن واکسیناسیون: در ۱۰روزگی – روش واکسیناسیون : (B1)قطره چشمی روغنی- تزریقی
توضیحات : واکسیناسیون بستگی به ألودگی محیط وبا توجه به تیتر آنتی بادی گله مادر صورت میگیرد

نام بیماری : نیوکاسل
نوبت: دوم – نوع واکسن : لاسوتا- سن واکسیناسیون: در ۱۸روزگی – روش واکسیناسیون : ترجیحاآشامیدنی وقطره چشمی
توضیحات : واکسیناسیون بستگی به ألودگی محیط وبا توجه به تیتر آنتی بادی گله مادر صورت میگیرد

نام بیماری : گامبورو
نوبت: اول – نوع واکسن : زنده – سن واکسیناسیون: در ۱۲- ۱۴ روزگی – روش واکسیناسیون : ترجیحاآشامیدنی وقطره چشمی
توضیحات : واکسیناسیون بستگی به ألودگی محیط وبا توجه به تیتر آنتی بادی گله مادر صورت میگیرد

نام بیماری : گامبورو
نوبت: دوم – نوع واکسن : زنده – سن واکسیناسیون: در ۱۸- ۲۲ روزگی – روش واکسیناسیون : آشامیدنی

توجه توجه :   ( برنامه واکسیناسیون بالا فقط به عنوان یک مثال آورده شده است ) .