مراحل پرورش طیور گوشتی

عملیات روز اول:

- سالن مرغداری باید کاملاً گرم (34- 33 درجه) باشد.

- دما و رطوبت در محل نگهداری و کامیون حمل جوجه باید ^{C o}24 و 75% باشد.

- کارتن های جوجه را در نزدیک منبع گرمایی روی هم نچینید که باعث مرگ ناشی از گرمازدگی خواهد شد.

- کارتن های جوجه‌ها را به طور مرتب در سالن بچینید. درب آن‌ها را بردارید و واکسن برنشیت را در صورت نیاز و اگر جزو برنامه واکسیناسیون دامپزشکی باشد طبق دستورالعمل در داخل کارتن‌ها روی سر جوجه‌ها اسپری کنید.

- رسیدن سریع جوجه به آب بسیار مهم است. لذا سعی کنید کارتن حاوی جوجه‌ها را نخست در کنار آبخوری‌ها بچینید و از ته سالن شروع به تخلیه جوجه‌ها در کنار آبخوری‌ها نمائید. رسیدن سریع جوجه به آب ، مانع کم آبی و وازدگی جوجه می‌شود.

- در سه ساعت اول آب شکر 5% (50 گرم شکر برای یک لیتر آب) داده شود. آب و شکر انرژی‌زاست و تحرک جوجه را بیشتر می‌کند و نیز تشنگی را افزایش می‌دهد و باعث آب خوردن بیشتر آن می‌شود.

- در صورت نیاز بعد از آب شکر محلول مولتی الکترولیت به آنها داده شود .

- حرکت دادن جوجه‌ها برای رفتن آن‌ها به سر دانخوری و آب خوری در روز اول بسیار مهم است. 3 ساعت پس از تخلیه ی جوجه، باید چینه دان 90% جوجه‌ها پر باشد.

- در روز اول جهت آشنایی جوجه ها با محیط سالن و شناخت آبخوری و دانخوری برنامه خاموشی را انجام ندهید .

- کارتن‌های حمل جوجه را کاملا بسوزانید تا از انتشار آلودگی‌های احتمالی جلوگیری شود.

- تـعـدادی از جـوجـه‌ها را به طور اتفاقی قـبل از تخلیه در سالن جدا کنید و برای کشت میکربی و قارچی به آزمایشگاه دامپزشکی بفرستید. اگر جوجه در سالن خالی شود و بعد به آزمایشگاه ارسال شود و آلودگی خاصی در آن دیده شود، معلوم نمی‌شود منشأ آلودگی سالن و بستر است یا خود جوجه. لذا باید جوجه‌های مورد آزمایش قبل از تخلیه از کارتن‌ها، از بقیه جدا شوند.

- جوجه‌های وازده را در کمترین مدت زمان ممکن از گله جمع آوری کنید. برای آن‌ها بیمارستان درست نکنید چرا که منشأ آلودگی هستند و اگر هم آلوده نباشند، مناسب ترین راه برای ورود آلودگی هستند.

- برای جوجه‌های بیمار و دارای کمبود در گوشه ای از سالن پرورش بیمارستان درست کنید . و جوجه هایی که امکان بهبودی را دارند در آن نگهداری کنید و جوجه هایی که احتمال بهبودی کمی دارند را اگر زودتر حذف کنید بهتر است چون این جوجه ها بعد از مدتی تلف می شوند و تمام هزینه هایی که برای آنها انجام شده از بین می رود و به هزینه های تولید اضافه می شود .

تراکم اولیه:

تراکم سالن مرغداری در چهار روز اول باید بین 60 تا 65 قطعه در متر مربع باشد تا جوجه حداکثر دسترسی را به دان و آب داشته باشد . سهولت این دسترسی تاثیر فوق العاده ای برای رشد و توسعه ابتدایی دستگاه گوارش دارد . چرا که وجود میزان کافی مواد مغذی در روده به رشد مناسب پرزهای روده و در نتیجه به جذب بهتر مواد غذایی کمک می کند. در غیر این صورت روده جوجه توسعه پیدا نمی کند و باریک و ضعیف باقی می ماند که در رشد جوجه تاثیر زیادی دارد و از دست دادن این زمان ، به منزله ی از دست دادن یک زمان طلایی و بدون بازگشت است.

به علاوه تراکم زیاد به جوجه کمک می کند که در اسرع وقت مواد مغذی را از غیر آن تشخیص دهد. توضیح آن که جوجه در ابتدای تولد هیچ گونه ذهنیتی از خوراک و غذا ندارد و صرفاً به صورت غریزی به همه چیز نک می زند و در این نک زدن هاست که به تشخیص مواد مغذی از غیر آن نائل می شود.

 

به منظور اطمینان از دسترسی جوجه به دان طی 7 نوبت- به فواصل 12 ساعت بعد از ورود جوجه به سالن - به ازای هر 5000 جوجه ، 30 تا 50 قطعه را کنترل می کنیم تا ببینیم چند در صد آن ها دارای چینه دان پر، نیمه پر و خالی هستند این آزمایش در هر بار 3 مرتبه تکرار می شود. اگر جوجه ها به مقدار کافی غذا خورده باشند باید در ساعت 12، 90 ـ 80% جوجه ها دارای چینه دان پر باشند در ساعت 24 این رقم به 95 ـ 90% و در ساعت 36 ، به 100 ـ 95% می رسد و در ساعت 48 باید چینه دان 100% جوجه ها پر باشد . اما پس از آن این آزمایش تا ساعت 96 باید در فواصل 12 ساعت ادامه یابد چرا که همه ی ساعات 4 روز اول در تکامل دستگاه گوارش مهم است.

به ازای هر قطعه 35 ـ 30 گرم دان در دانخوری می ریزیم.

نقش کیسه زرده:

کیسه زرده در چهل ساعت اولیه نقش یک منبع غذایی را ایفا می کند ولی پس از آن ارتباط جوجه با این کیسه به دلیل انسداد مجرای کیسه قطع می شود.

کیفیت فیزیکی دان:

اندازة مناسب قطعات پیشدان ^mm5 / 2 ـ 1 ، میاندان ^mm5 / 3 ـ 2 و پسدان ^mm 4 ـ 5 / 2 می باشد.

میزان آرد دان های آردی نباید بیشتر از 25% و در مورد کرامبل نباید از 10% بیشتر باشد. قطعات کرامبل باید ^mm 2 ـ 5 / 1 باشد.

حرارت مناسب :

در گذشته عدد مناسب برای حرارت سالن در بدو ورود جوجه 33 تا 34 درجه بود ولی با افزایش سرعت رشد و در نتیجه افزایش گرمای متابولیکی حاصل از آن رقم 29 و 30 ( البته در رطوبت 65 ـ60% ) و رقم 32 ( در رطوبت 50% ) مناسب به نظر می رسد.

بهترین حرارت برای جوجه ها ، درجه حرارتی است که در دفترچه راهنمای پرورش آن نژاد نوشته شده است . چون این دفترچه ها طبق ژنتیک و نژاد هر نوع مرغ گوشتی نوشته شده است .

علائم راحتی و ناراحتی جوجه:

برای تشخیص آسایش جوجه در سالن مرغداری باید به این علائم چهارگانه توجه کرد . در یک سالن خوب پراکندگی جوجه ها به نحوی است که

• عده ای از جوجه ها بر سر آبخوری ها هستند
• عده ای از جوجه ها کنار دانخوری ها هستند .
• عده ای از جوجه ها در حال استراحت هستند .
• عده ای از جوجه ها نیز در حال بازی کردن هستند.

دانخوری و آبخوری:

- فاصه بین دو دانخوری با دو آبخوری نباید بیشتر از 5 / 1 متر باشد. اگر جوجه مجبور به طی مسافت زیادی برای رسیدن به دانخوری یا آبخوری باشد، گله دچار عدم یکنواختی می‌شود.

- حرارت آب حدود 25 درجه باشد. بخصوص در دو هفته اول جوجه به سردی و گرمی زیاد آب حساس است و اذیت می‌شود.

- شلنگ‌های آب را اگر از انواع شفاف انتخاب کنید بهتر است . به این علت که رسوب مواد معدنی یا دارویی در آن قابل رؤیت باشد و به موقع رسوب زدایی شوند.

- در روزهای اول تا حدود 7 روزگی از آبخوری‌های کله قندی- یک عدد برای 50 قطعه- استفاده کنید.

- از هفته دوم می‌توانید آب خوری‌‌های اتوماتیک را آویزان کنید. ارتفاع آب خوری ها باید در موازات پشت جوجه باشد تا جوجه روی آن نپرد. برای عادت دادن جوجه‌ها به آبخوری‌های جدید، تا 2 روز پس از نصب آب خوری‌های آویز، آب خوری‌های کله قندی همچنان باید در سالن پرورش باشند .

- آب خوری‌ها باید روزی 3 بار شستشو و آب آن‌ها عوض شود.

- بهترین نوع آب خوری‌هابرای استفاده در سالن مرغداری نیپل هستند. حُسن آنها این است که جوجه نمی‌تواند آب را آلوده کند ولی مشکل آن این است که ممکن است هوا بگیرد . در هنگام دادن واکسن خوراکی با نیپل ها باید دقت کرد که آب بدون واکسن کاملاً عبور کرده و تخلیه شده باشد و آب حاوی واکسن در دسترس جوجه‌ها قرار گیرد. هر نیپل یا پستانک بسته به گرمای هوا برای 10 تا 15 قطعه جوجه کافی است. در هوای گرم هر پستانک را برای 8 قطعه در نظر بگیرید.

- در 10 روز اول از دانخوری های گرد (بشقابی)- هر دانخوری برای 60 تا 70 قطعه جوجه- استفاده میشود. از روز دهم دانخوری های آویز را نصب کنید ولی تا روز دوازدهم دانخوری های قبلی را جمع نکنید تا جوجه به دانخوری های جدید عادت کند. ارتفاع دانخوری‌ها در موازات چینه دان جوجه تنظیم شود تا از ریخت و پاش دان جلوگیری شود.

- در دانخوری های زنجیری برای هر قطعه 5 تا 15 سانتی متر طول دانخوری باید محاسبه شود. برای جیره پیشدان 5 سانتی متر، میاندان 10 سانتی متر و پسدان 15 سانتی متر. هر 2 ساعت یک بار زنجیر را حرکت دهید تا جوجه‌ها برای خوردن، دان تحریک شوند. سرعت حرکت زنجیر حدود 18 متر در دقیقه در نظر گرفته میشود.

- به طور کلی تعداد دانخوری و آبخوری باید به اندازه‌ای باشد که تراکم و هجوم بر سر آنها مشاهده نشود و همه جوجه‌ها به طور یکسان به آنها دسترسی داشته باشند. دسترسی یکسان جوجه‌ها به آب و دان به یکنواختی گله کمک می‌کند.

- تا هنگامی که دان موجود در دانخوری کاملاً مصرف نشده از ریختن دان تازه به دانخوری جداً خودداری کنید. چرا که معمولاً جوجه علاقه بیشتری به مصرف تکه های درشت دان دارد و اگر دان قبلی کاملاً مصرف نشده باشد، در واقع خرده مواد و عناصر کمیابی که حجم زیادی در ترکیب دان ندارند و به صورت آردی در دان وجود دارند، مصرف نمی‌شوند و کمبود این مواد باعث بروز مشکلات اسکلتی و نارسایی های مختلف دیگر در گله می شود . بنابراین بهتر است قبل از ریختن دان تازه، صبر کنیم تا دانخوری تخلیه شود .

- سعی بر این باشد که روزی 4 بار دان در دان‌ خوری‌ها توزیع شود.

برنامة نوری:

- برنامه نوری هر نژاد جوجه را طبق دفترچه راهنمای پرورشی آن نژاد انجام دهید .

- شب اول خاموشی ندهید تا جوجه بیشتر به فضای سالن مرغداری و محل دانخوری و آبخوری آشنا شود.

- تا 5 روزگی برای هر متر مربع ^w5 (معادل 60 لوکس) و پس از آن تا 20 روزگی ^w3 (معادل 36 لوکس) و بعد از آن تا پایان دوره ^w1(معادل 12 لوکس) نور محاسبه شود. نور بیشتر برای پرورش جوجه در زمان ورود اولیه جوج ها به سالن و برای آشنایی جوجه ها با آبخوری و دانخوری مناسب‌ است. در حالی که نور زیاد در طول دوره پرورش باعث تحرک جوجه و هدر دادن انرژی و افزایش ضریب تبدیل غذایی می‌گردد.

- برنامه های خاموشی مختلفی برای نژادهای مختلف جوجه گوشتی توصیه شده است. اما در هرحال خاموشی امر لازمی است که باعث تخلیه کامل دستگاه گوارش و جذب بهتر مواد غذایی و کاهش ضریب تبدیل می‌شود. در حالی که پرخوری باعث دفع سریع‌تر و جذب کمتر مواد غذایی می‌شود.

به علاوه خاموشی های طولانی 12- 8 ساعته برای کنترل رشد سریع جوجه در سه هفته اول به منظور کاهش نارسایی های قلبی و عروقی در سنین بالاتر توصیه شده است. به عبارت دیگر با کنترل رشد جوجه از طریق افزایش خاموشی، به او مجال می‌دهیم که سیستم قلبی- عروقی و اسکلت بندی قوی ‌تری داشته باشد و در نتیجه قلب و اسکلت ، افزایش رشدهای بعدی را به راحتی می تواند تحمل کند و میزان آسیت، سکته و فلجی گله در ماه دوم پرورش کاسته خواهد شد .

- ارتفاع لامپ‌ها تا 2 متر باشد و در سالن های با عرض 12 متر، باید 3 ردیف لامپ بسته شود. فاصله لامپ‌ها از یکدیگر هم 3 و حداکثر 4 متر باشد.

برنامه حرارتی:

- به طور کلی اصل اساسی در تنظیم حرارت سالن، راحتی و آسایش جوجه است. راحتی و آسایش جوجه هم یعنی بعلت هوای گرم در سالن جوجه نفس نفس نزند و بال هایش را به دلیل گرما از هم باز نکند و از طرف دیگر بعلت سرمای سالن جوجه‌ها در دل هم نروند و به بیان دیگر جوجه‌ها حداکثر پراکندگی یکنواخت را در سطح سالن داشته باشند. نه کنار دیوارها تجمع کنند ( بعلت گرمای زیاد سالن ) و نه کنار بخاری‌ها ( بعلت سرمای زیاد سالن ).

- حرارت سالن را از 33 و 32 درجه شروع کنید. در روز چهارم به 30 برسانید و در هفته دوم به 28 و 29 و از آن پس هفته ای 2 درجه از دما بکاهید تا درجه در سن 30 روزگی به 22 درجه برسد. از آن پس حرارت مناسب تا پایان دوره 22 تا 20 درجه سانتی گراد است. اگر جوجه را از 42 روز و وزن 2 کیلو، بیشتر نگاهداری کنیم می‌توان حرارت را تا 18 درجه هم کاهش داد.

- خطر سرماخوردگی در 2 هفته اول است که جوجه را تهدید می‌کند. به خصوص در ده روز اول حرارت اگر زیر 28 درجه بیاید، جوجه در معرض خطر قرار می‌گیرد. این بدان جهت است که جوجه در این مدت قدرت کنترل درجه حرارت بدن خود را ندارد و سقوط درجه حرارت به زیر 28 درجه باعث می‌شود حرارت بدن جوجه از 38 درجه به 28 درجه برسد و جوجه سرما بخورد که در این صورت جمع و جور کردن گله بسیار دشوار خواهد بود.

- در روزهای واکسیناسیون حرارت سالن باید1تا2 درجه بیشتر از حالت عادی باشد.

- 3 عدد دماسنج در ابتدا و وسط و انتهای سالن بـرای کنترل درجه حـرارت در ارتفاع 10 تا 15 سانتی متری نصب کنید.

- در شرایطی که استرس گرمایی وجود دارد باید کاری کرد که انرژی جیره بدون افزایش گرمای متابولیکی زیاد شود. به این منظور چربی جیره را افزایش و پروتئین آن را کاهش می‌دهند. آب خنک در اختیار جوجه‌ها گذاشته می‌شود و قالب های یخ در تانکرهای آب انداخته می‌شود. تانکرهای آب عایق بندی می‌شوند. به علاوه در مناطق گرمسیری باید جوجه‌ها را از روز اول به گرما عادت داد. یعنی از روز اول حرارت را یکی دو درجه بالاتر از حالت استاندارد در نظر می‌گیرند تا جوجه توان تحمل گرمای زیاد را به تدریج پیدا کند.

رطوبت سالن:

رطوبت سالن مرغداری به خصوص در دو هفته اول مهم است. این بدان دلیل است که جوجه در جوجه‌کشی از رطوبت 70 و 80 درصد برخوردار بوده و اگر به محیطی با رطوبت 10 و 20 درصد منتقل گردد، دچار بی‌آبی و دهیدرا تاسیون و وازدگی می‌شود. لذا سعی جدی نمائید که حداقل روزهای اول رطوبت سالن را بالای 60% و پس از دو هفته بالای 50% حفظ کنید. اسپری کردن مرتب آب مفید است ( توسط سیستم مه پاش ) ولی در مناطق خشک استفاده از مه‌پاش لازم است تا رطوبت لازم ایجاد شود. در مناطق خشک استفاده از الکترولیت‌ها نسبت به سایر ویتامین‌ها باید در اولویت قرار گیرد.

پدهای خنک کننده در مناطق گرم و خشک علاوه بر ایجاد رطوبت مناسب، دمای سالن را هم کاهش می‌دهند. برای جابجایی هر 10000 متر مکعب هوا در ساعت، 2 متر مربع پد با ضخامت 10 سانتی متر لازم است. در واقع پدها نوعی سیستم خنک کننده مشابه کولر در ابعاد بزرگ‌تر هستند که هزینه شان از کولر کمتر و کارآیی شان از آن بیشتر است. سعی کنید این پد متحرک باشد تا بتوان در صورت افزایش رطوبت سالن یا نیاز به هوای بیشتر ، آن را برداشت .

 

سیستم تهویه:

- کمبود اکسیژن در سالن مرغداری باعث کم‌خونی، کاهش رشد، انواع بیماری- های تنفسی و آسیت و نهایتاً کاهش جدی عملکرد گله می‌شود.

- اگر اکسیژن هوا از 11% کمتر شود، مشکلات تنفسی شروع می‌شود. میزان CO2 سالن باید زیر 2 / 0 % باشد.

- به دلیل نقص در تهویه و تجزیه اسید اوریکِ مدفوع به وسیله باکتری های موجود در بستر، گاز آمونیاک آزاد می‌شود که اگر به 15- 10 قسمت در میلیون (ppm 15- 10) برسد، بوی آن را حس می‌کنیم. میزان ppm 35- 25 آن چشم و بینی را می‌سوزاند و مقدار ppm 50 آن بـاعـث تــورم قرنیه و ملتحمه (کونژکتیویت) چـشـم و بیماری های مختلف تنفسی مثل "سی آردی" می‌‌گردد.

- هر کیلوگرم مرغ زنده احتیاج به جابجایی 7- 5 متر مکعب هوا در ساعت در سالن توسط هواکش ها دارد و جابجایی این میزان هوا نیاز به 3 سانتی متر مربع ورودی هوا (هواده) به ازای هر متر مکعب هوا دارد. به این ترتیب برای یک سالن 10000 قطعه ای با جوجه‌ هایی به وزن 2 کیلوگرم، نیاز به جابجایی 100000 متر مکعب هوا در یک ساعت داریم که توسط 4 هواکش بزرگ 140 سانتی متری می‌تواند تأمین شود و از آن سو نیاز به 30 متر مربع هواده ( ^cm2300000=3×100000) دارد. معمولاً در سیستم های تونلی این 30 متر مربع هواده در منتهی الیه طول سالن‌ها و هواکش‌ها در دیواره عرضی انتهای سالن کار گذاشته می‌شود.

- پدهای خنک کننده و هیترها هم در محاسبه ورودی هوا در زمستان و تابستان باید به حساب بیایند.

- در زمستان ها تراکم و غلظت اکسیژن هوا بیشتر است و نیاز به جابجایی هوا به میان پیش گفته نیست. اما در عوض امکان هوادهی هم به علت سرمای بیرون از سالن کاهش پیدا می کند . مدیریت خوب تهویه سالن در ایجاد تعادل بین هوادهی و هواکشی با حفط دما و رطوبتِ مناسب در سالن‌ها می باشد .

- تعداد هواکش ها را از این فرمول هم می‌توان محاسبه کرد:

قدرت هر هواکش در دقیقه ÷120 × مساحت عرض سالن = تعداد هواکش لازم

که در آن 120، سرعت حرکت هوا بر حسب متر در دقیقه است و مساحت عرض سالن از ضرب ارتفاع × عرض به دست می‌‌‌آید و قدرت کشش هوا در دقیقه را هم باید از کاتالوگ سازندگان هواکش ها استخراج کرد.

- هوای سالن باید جریان ملایمی داشته باشد ولی سرعت آن نباید از 3 تا 4 متر در ثانیه بیشتر شود. برای اطمینان از جریان داشتن هوا می‌توانید روبان های سبک وزنی را به سقف آویزان کنید تا از میزان حرکت آن‌ها به شدت جریان هوا پی ببرید .

تراکم:

- تراکم مناسب گله در یکنواختی و رشد مناسب آن تأثیر قاطع دارد. تعداد جوجه در واحد سطح بستگی به وزن و جثه آن‌ها دارد. به عنوان یک فرمول عملی و کلی سعی کنید در هر زمان در هر متر مربع بیش از 20 کیلوگرم وزن زنده نداشته باشید. به این ترتیب می‌توانید در هفته های اول 30 قطعه جوجه در متر مربع داشته باشید و به تدریج با کاهش تراکم آن را در زمان فروش به 8- 7 قطعه در متر مربع برسانید. به هر شکل در زمان کشتار ، وزن زنده در واحد سطح (متر مربع) باید زیر 20 کیلو باشد. عامل دیگر گرمای سالن است. در صورت عدم کنترل گرما در سالن ، تراکم گله باز هم باید کمتر شود. این نکته بخصوص در فصول گرم باید مورد توجه باشد.

برنامه دارویی:

- آنتی بیوتیک را صرفاً به دستور دامپزشک مصرف نمائید.

- نمونه‌برداری باید از سطح گله یا جوجه‌هایی باشد که به تدریج از بین جوجه های سالم، مریض شده‌اند و علایم خاصی دارند؛ نه جوجه‌های وازده و درجه دو و سه.

- مصرف ویتامین عمدتاً در ماه اول لازم است. به خصوص در دو هفته اول که جوجه قادر به تأمین بعضی از ویتامین‌ها از طریق جیره نیست، مصرف ویتامین‌های مختلف توصیه می‌شود. این میزان در یکی دو هفته اول تا 3 روز در هفته لازم است و پس از آن مصرف یک روز در هفته ی ویتامین‌ها کفایت می‌کند مگر این که به مشکل و کمبود خاصی برخورد کنیم .

کنترل سلامت گله:

- مهم ترین فاکتور کنترل سلامت گله میزان اشتها و خوردن دان و آب می‌باشد.

- هرگونه کاهش اشتها باید علت‌ آن پیدا شود. ولی در بیماری کوکسیدیوز ممکن است مصرف آب افزایش یابد.

- میزان تقریبی مصرف دان و آب را می‌توان از فرمول هایی بدست آورد. مثلاً مصرف دان برای یک قطعه جوجه را بر حسب کیلوگرم می‌توان از ضرب سن گله به هفته در عدد 2. / . و مصرف آب بر حسب لیتر را با ضرب همین عدد در 3. / . می‌توان به دست آورد.

مثلاً یک قطعه جوجه در 3 هفتگی حدود Kg 06 / 0 (60 گرم) دان و lit 09 / 0 (90 سی‌سی) آب می‌خورد و این میزان برای یک گله 10000 قطعه‌ای 600 کیلوگرم دان و 900 لیتر آب می‌شود.

- آرامش و آسایش گله را کنترل کنید. آیا جوجه‌ها احساس راحتی می‌کنند و توزیع یکنواخت و پراکنده دارند. اگر گله بیش از حد سر و صدا می‌کند، مشکلی از قبیل تشنگی و گرسنگی یا گرما وجود دارد.

- کیفیت مدفوع را به لحاظ آبکی بودن و شل بودن و نیز رنگ آن را تحت نظر بگیرید. با چرخش در داخل سالن می‌توانید متوجه افزایش یا کاهش و تغییرات کیفیت مدفوع گردید.

- به آرامی وسط گله بنشینید به صدای آن‌ها کاملاً گوش بدهید تا بتوانید افزایش غیرطبیعی عطسه و سرفه و خرخرها و رال‌های تنفسی را تشخیص دهید. این کار در زمان خاموشی، نتایج محسوس‌تر و دقیق‌تری دارد. اما در زمان روشنایی به سر و چشم و صورت جوجه‌ها دقت کنید تا موارد آبریزش و تورم احتمالی چشم را ببینید.

- افزایش مشکلات اسکلتی و لنگش را تحت نظر داشته باشید.

- هر ده روز یک بار تعدادی جوجه را برای کشت و آنتی بیوگرام و کشف سریع آلودگی‌ها به آزمایشگاه ارسال کنید.

- اطلاعات کلی مرغداران از بیماری‌ها ضرورت دارد ولی درمان بیماری فقط باید به دامپزشک مجرب سپرده شود.

- دفع بهداشتی لاشه های تلفات خیلی مهم است. کوتاهی در این کار زمینه ، حضور دائمی عفونت‌های قدیمی را در مرغداری تضمین می‌کند به گونه‌ای که برخورد با آن‌ها دوره به دوره مشکل‌تر می‌شود. گودالی به عمق 10 متر و قطر 2 متر برای یک مرغداری 10000 قطعه‌‌ای کافی است. روی گودال یک لوله سیمانی با قطر 30 سانتی‌متر بگذارید تا لاشه‌ها را از آن‌جا به داخل گودال بریزید. یک درپوش هم روی لوله بگذارید.

- سوزاندن ضایعات در کوره، بهداشتی‌تر است ولی ممکن است موجب ایجاد بوی نامطبوع شود.

شاخص‌ها و عملکردها:

مرغدار باید ارزیابی درستی از عملکرد خود در هر دروه داشته باشد و بکوشد با برطرف ساختن ضعف‌ها و کسب تجارب جدید، عملکرد موفق‌تری برای دوره بعدی داشته باشد.

ثبت آمار تلفات، مصرف آب و دان، وزن کشی، ضریب تبدیل و مقایسه آن‌ها با ارقام استاندارد به مرغدار کمک می‌کند تا بتواند عمکرد خود را ارزیابی کند و بداند که در جاده ی استانداردهای سلامتی حرکت می‌کند یا از آن منحرف شده است و در صورت انحراف از معیارها، به موقع به تصحیح و برطرف کردن مشکلات و معایب اقدام نماید.

زمان های مهم و موثر در رشد اندام ها:

روز 9 تا 12 زمان الگوپذیری برای برنامه های مخصوص نوری و غذایی است. لذا اگر تصمیم به اعمال برنامه های خاص تاریکی یا محدود کردن مصرف دان دارید این کار را موکول به بعد از زمان نمایند.

در روزهای 15 ـ 14 رشد طولی استخوان ها و تاندون ها صورت می گیرد.

وزن کشی :

بهترین شکل پایش وزن جوجه وزن کشی از نقاطی از سالن است که بر روی شکل w قرار دارند که ابتدا و انتهای سالن را به هم وصل می کنند . نقاط مزبور 9 نقطه در ابتدا و انتها و وسط پاره خط هایی هستند که این شکل W را می سازند.

میزان نور

تعداد لامپ لازم= مساحت سالن(متر مربع * حداکثر شدت نور مورد نیاز (لوکس)

میزان وات لامپ * ضریب K

ضریب K برای لامپ 40 وات 6 / 4‘ برای 60 وات ‘ 5 و برای 100 وات 6 می باشد.

شدت نور لامپ های فلور سنت 3 تا 5 برابر لامپ های تنگستنی می باشد.

برنامه خاموشی:

- مدت خاموشی در زمان بارگیری باید به حداقل برسد. در این صورت تحرک گله در زمان بارگیری به حداقل می رسد.

- خاموشی در سردترین ساعات توصیه نمی شود و لذا در زمستان خاموشی را از اولین ساعات تاریکی هوا شروع کنید و در تابستان پایان مدت خاموشی را با آغاز روشن شدن هوا همزمان کنید.

- هفته دوم و سوم بهترین زمان برای کنترل رشد (21-14 روزگی )به کمک برنامة خاموشی است.

نمونة برنامه خاموشی جهت کنترل رشد

• هفته اول 1 ساعت خاموشی، هفته دوم 6ساعت تا 21 روزگی 8 ساعت ، هفته چهارم 6 ساعت و هفته پنجم به بعد 1 ساعت

نوردهی متناوب

هفته اول 1 ساعت تاریکی، هفته دوم تا آخر هفته پنجم 5 ساعت روشنایی و 1 ساعت تاریکی و بعد از آن دوباره یک ساعت تاریکی تا آخر.

نوردهی برای مقابله با استرس گرما

هفته اول روشنایی کامل، از 7 تا ؟ روزگی 1 ساعت تاریکی و پس از آن 2 ساعت روشنایی و؟ ساعت تاریکی یا 1 ساعت روشنایی و 3 ساعت تاریکی.

تأثیر سرعت جریان هوا بر خنک شدن جوجه ها:

سرعت جریان هوا	در2روزگی	در28 روزگی	در 49 روزگی
m / se0.5	○c3 / 2-	○c2 / 1-	-
1	7 / 6-	8 / 2-	2 / 1-
1.5	3 / 12-	4 / 8-	9 / 3-
2	-	10-	6 / 5-
2.5	-	-	--

هواکش ها

نصب تلة نوری روی هواکش ها هم کنترل نور سالن را امکان پذیر می سازد و هم مانع تاثیر منفیِ وزش باد بر هواکش ها می شود.

 

نسبت مصرف آب و دما

در دمای 21 درجه میزان مصرف آب بین 6 / 1 برابر (در دانخوری پستانکی) و 8 / 1 برابر (در دانخوری زنگوله ای) دان می باشد ولی به ازای هر درجه بیشتر 5 / 6% بر میزان مصرف آب افزوده می شود.

 

رابطه دما و رطوبت

در رطوبت کمتر دمای بیشتری مورد نیاز است و بر عکس.

جدول 1. رابطه دما و رطوبت

سن رطوبت	50%	%60	%70	%،80
0	33	5 / 30	6 / 28	27
3	32	5 / 29	6 / 27	26
6	31	5 / 28	6 / 26	25
9	7 / 29	2 / 27	6 / 25	24
12	2 / 27	25	8 / 23	5 / 22
15	2 / 26	24	5 / 22	21
18	25	23	5 / 21	20
21	24	22	5 / 20	19
24	23	21	5 / 19	18
27	23	21	5 / 19	18