هیچ کاری غیر ممکن نیست . . .   

تاریخچه صنعت مرغداری در ایران

اولين قدم در توسعه مرغداري و دامپروري جديد در سال 1309 با تاسيس بنگاه دامپروري كشور برداشته شد. هدف از تاسيس اين بنگاه، ترويج دامپروري و مرغداري بصورت صحيح و تجارتي در كشور بوده است.

در سال 1314 – موسسه دامپروري حيدرآباد در كرج تشكيل گرديد و در مورد دامهاي بومي و اصيل خارجي فعاليت خود را آغاز كرد كه بعداٌ نيز تعدادي موسسات مشابه در نقاط مختلف ايران مانند خراسان و فارس و مازندران تاسيس شد.

قبل از سال 1320 تعدادي تخم مرغ جوجه كشي از نژادهاي اصيل اروپايي و آسيايي و همچنين تعداد معدودي جوجه يك روزه از كشور هاي خارج وارد ايران گرديدو همچنين تعدادي معدودي ماشين جوجه كشي دستي و نفتي مورد استفاده قرار گرفت و به موازات آن، مطالعاتي نيز در مورد نژادهاي بومي مرغ در ايران، از جمله نژاد مرندي در حيدرآباد كرج بعمل آمد، ولي متاسفانه به علت نداشتن برنامه و عدم وجود متخصصين و كارشناسان لازم و عدم علاقه مردم، اين فعاليت ها با موفقيت چنداني روبرو نگرديد.

در سال 1333- سازمان دامپروري كشور به كمك اصل چهار ترومن و كمك هاي فني آمريكا، تعداد 60000 جوجه از نژادهاي اصيل خارجي مانند نيو همشاير، ردايلندرد و پليموت روك وارد ايران نمود. اين جوجه ها بعداً توسط وزارت كشاورزي در بين روستاييان اطراف شهرها پخش شد. مقارن با اين عمل، در اثر بروز بيماري نيوكاسل كه براي اولين بار در ايران ظاهر شده بود، تلفات سنگيني بين جوجه هاي مزبور و همچنين گله هاي بومي وارد آمد و اين امر، لطمه شديدي به مرغداري بومي ايران و همچنين استقبال كشاورزان از نژادهاي اصيل خارجي وارد ساخت. ( متاسفانه از آن به بعد، بيماري نيوكاسل بطور وسيعي در ايران اشاعه يافت و ساليانه ميلياردها ريال ضرر و زيان به مرغداري ايران وارد شد) .

در سال 1334 – خوشبختانه كارشناسان مؤسسه رازي موفق به ساختن واكسن مؤثر بر عليه نيوكاسل گرديدند، بطوريكه در سالهاي بعد بيماري تا حد قابل توجهي مورد كنترل قرار گرفت و پس از يك توقف چند ساله در امر گسترش مرغداري جديد،در اثر وجود بازار مناسب و تقاضاي كافي براي فرآورده هاي طيور و همچنين وجود تخصص هاي لازم در داخل كشور تشكيلات دولتي و خصوصي دوباره شروع به فعاليت در اين زمينه نمودند.

در سالهاي 1339 و 1340 و 1341 – به ترتيب تعدا د 1327726 و 116321 و 1837180 عدد جوجه يكروزه كه اغلب از نژاد تخمي بودند، توسط بخش خصوصي و دولتي وارد ايران شد، معهذا هنوز توليدات طيور در شرايط تجارتي بسيار كم بود، به طوري كه در سال 1339 نسبت توليد در مرغداريهاي تجارني اطراف شهرها به كل توليد تخم مرغ 01/1 درصد بوده است.

در سال 1339 با تاسيس موسسه جوجه كشي نارمك متعلق به وزارت كشاورزي، صنعت مرغداري نوپاي ايران با ماشينهاي جوجه كشي بزرگ و همچنين تشكيلات تجارتي توليد جوجه يك روزه به مقياس وسيع آشنا گرديد، مؤسسه نارمك در تيرماه 1340 با ظرفيت 2296160 تخم مرغ مورد بهره برداري قرار گرفت و در سال 1348 ظرفيت آن به 11831040 تخم مرغ رسانده شد، اين امر، موجب تشويق و راهنمايي بخش خصوصي گرديد و بمرور، تشكيلات عظيم جوجه كشي و توليد جوجه يك روزه در اطراف شهرهاي بزرگ بوجود آمد. تخم مرغ جوجه كشي مورد احتياج ماشين هاي مزبور، ابتدا از خارج و از مزارع بزرگ خارجي، تامين مي شد، بطوري كه در سال 1340 بالغ 141050 و در سال 1341، 460470 تخم مرغ جوجه كشي از خارج وارد ايران گرديد.

از سال 1342 – وزارت كشاورزي و همچنين بخش خصوصي بجاي ورود تخم مرغ جوجه كشي كه اغلب مستلزم پرداخت مبالغ زيادي ارز و اشكالات ديگر بود، شروع به تهيه گله هاي مخصوص تهيه تخم مرغ جوجه كشي (breeding) و يا به اطلاح ( گله هاي مرغ مادر) نمود. اين گله ها كه از نژادهاي اصيل و خالص خارجي خريداري و در ايران پرورش داده مي شد و از آنها تخم مرغ جوجه كشي تهيه مي گرديد. با اين طريق به طور قابل ملاحظه اي، مملكت از ورود جوجه هاي يك روزه و يا تخم مرغ جوجه كشي بي نياز گرديد و كمك فراواني به گسترش پرورش طيور تجارتي در اطراف شهرهاي بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد و شيراز و غيره نمود. به موازات اين فعاليتها، در زمينه هاي ديگر مانند تهيه كارخانجات مواد غذايي، دارو ها وسايل نگاهداري و غيره نيز پيشرفت چشمگيري حاصل شد.

در سالهاي 1350 تا 1354 – مجنمع هاي بزرگ مرغداري توسط بخش دولتي و خصوصي تاسيس و شروع به فعاليت و بهره برداري نمودند. از جمله در سال 1351 شركت ماكيدان با ظرفيت توليد 8 هزار تن تخم مرغ و 2400 تن گوشت مرغ و 2263000 تن خوراك مرغ و در سال 1353 مجتمع عظيم سيمرغ براي توليد گوشت مرغ، تخم مرغ و غذاي مرغ مجهز به تشكيلات مرغ مادر ، جوجه كشي و توليد جوجه يكروزه و تشكيلات كشتارگاه و سردخانه در تهران و اصفهان و كرمان و يزد و خراسان به صورت مجموعه اي زنجيره اي به فعاليت پرداخت، به طوري كه بصورت يكي از مؤسسات منحصر بفرد در خاورميانه در آمد. در سال 1354 مجتمع بركت در اطراف تهران با ظرفيت 600 هزار مرغ مادر و 62 دستگاه ماشين جوجه كشي و توليد 50 ميليون جوجه در سال بوجود آمد. در همين سالها، مجتمع هاي مزبور هر يك داراي گله هاي مرغ مادر، كارخانجات جوجه كشي، مزارع پرورشي و بالاخره تاسيسات كشتارگاه و سردخانه و كادر فني و علمي قوي و بصورت مجموعه اي خود كفا در صنعت مرغداري ايران به فعاليت پرداختند.

در سال 1355- كشتارگاه و تشكيلات بسته بندي و ذخيره تخم مرغ پرديس كرج با ظرفيت توليد 45 تن گوشت مرغ در روز و ذخيره 60 تن تخم مرغ بوجود آمد و بدين ترتيب، قدم اساسي در مورد رفع نارسايي ماركتينگ توليدات طيور برداشته شد.

در سال 1356- براي اولين بار، اجداد تخمي توسط شركت مرغك وارد ايران گرديد و مورد بهره برداري قرار گرفت و بدين ترتيب قسمتي از گله هاي مرغ مادر تخمي در ايران توليد گرديد و گامي ديگر در جهت خودكفايي برداشته شد.

در سال 1361 تشكيلات توليد لاين هاي گوشتي توسط وزارت كشاورزي در بابل كنار مازندران شروع به فعاليت نمود. اين طرح در سال 1370 به بهره برداري رسيده و بايد مملكت را از نظر توليد گله هاي مرغ اجداد و مرغ مادر گوشتي خودكفا نمايد.

در سال 1362 – مجتمع پرورش مرغ اجداد گوشتي در موسسه زياران وابسته به وزارت كشاورزي در نزديك قزوين بوجود آمد و به صورت رضايت بخشي به فعاليت پرداخت و در سال 1370 تشكيلات ديگري به منظور پرورش مرغ اجدا د گوشتي در تبريز بوجود امد و در سال 1371 به بخش خصوصي نيز اجازه فعاليت در زمينه پرورش اجداد گوشتي داده شد .

هیچ کاری غیر ممکن نیست . . .